Czego spróbować w Czarnogórze? Bałkańskie smaki Tanji
Dziś wraz z Tanją – naszą pilotką po Bałkanach i autorką bloga Bałkany na Talerzu porywamy Was w kulinarną podróż po Czarnogórze. Szybko przekonacie się, że to raj dla mięsożerców, ale i wielbiciele słodkości (a nawet wegetarianie) znajdą coś dla siebie! Czego zatem spróbować w Czarnogórze? Na to właśnie pytanie odpowiedziała Tanja!
Kulinarna podróż po Czarnogórze
Pyszne jedzenie to znak rozpoznawczy całych Bałkanów i nie inaczej jest w Czarnogórze. Mieszkańcy Bałkanów, tak samo jak Polacy, lubią dobrze zjeść! Wierzę, że i Wy, gdy przyjedziecie w moje strony, będziecie chcieli spróbować lokalnych potraw. Dlatego przygotowałam dla Was krótką ściągę rzeczy których warto spróbować w Czarnogórze oraz mały słowniczek. Wiele z tych potraw to dania popularne na całych Bałkanach – w końcu nasz region to istny “kocioł” i to nie tylko taki w kuchni! Zapraszam Was zatem w kulinarną podróż po Czarnogórze – dziś na blogu, a być może również w rzeczywistości!
Mięso to podstawa!
Podstawą czarnogórskiej kuchni jest bez wątpienia mięso (a na wybrzeżu również ryby i owoce morza). Można nawet powiedzieć, że jak ktoś rozmawia o bałkańskiej kuchni, to pierwsza myśl która, przychodzi do głowy to MIĘSO! To jest prawda, że my na Bałkanach spożywamy wielkie ilości mięsa. Na przykład mój tato często potrafi powiedzieć „Ze wszystkich warzyw najbardziej lubię mięso”. Sami widzicie, że to chyba mówi wszystko na temat, jak dla nas – Jugoli ważne jest spożywanie tego mięsa.
Na Bałkanach popularne są również sery, pita lub burek czyli ciasto podobne do ciasta francuskiego, przygotowywane z różnego rodzaju nadzieniem. Nadzieniem może być np. mielone mięso z cebulą, ser lub ser ze szpinakiem. Na pewno też traficie na pitę na słodko – z owocami oraz orzechami. Oczywiście musicie spróbować też baklavy!
Czego spróbować w Czarnogórze – najbardziej znane potrawy z grilla
A jeśli mięso to oczywiście grill! Grillowanie na Bałkanach jest popularne dosłownie wszędzie – nad morzem i w górach! No cóż, a może spotkanie przy grillu to tylko wymówka, żeby dobrze się pobawić, spotkać ze znajomymi, wypić słynną rakiję, no i oczywiście zjeść dobre mięsko z grilla. W skrócie, jeżeli jadasz mięso, a nie chcesz podpaść nam – lokalsom, to po prostu nie waż się nie spróbować naszych znanych rarytasów z grilla jakimi są:
- Ćevapi czyli pieczone na grillu pikantne pałeczki z mieszanego mięsa wołowego i wieprzowiny. Jest to potrawa figurująca w jadłospisie niemal każdej czarnogórskiej restauracji.
- Pljeskavice czyli grillowane mięso, w sumie takie samo jak na ćevapy. Różni się przede wszystkim tym, że zamiast pałeczki, ma kształt hamburgera.
- Szaszłyki (po serbsku raznjići) z baraniny, wieprzowiny, kurczaka… praktycznie z każdego mięsa!
- Jeśli tak jak Czarnogórcy kochacie grillowane mięso, to w restauracji zamówcie mješano meso – to mieszanka różnych mięs z grilla. Tym sposobem spróbujecie wszystkiego!
- Belolučene paprike – najlepsza jugolska “sałatka” (my na Bałkanach nie jemy za dużo warzyw). To papryka upieczona i zamarynowana z czosnkiem, natką pietruszki, oliwą, solą i octem. Idealna do grillowanego mięsa!
Jako dodatek do potraw grillowanych najczęściej występuje ajvar – najpyszniejsza na świecie pasta z pieczonej papryki. Nie ma nic lepszego niż domowy ajvar – powie Wam to każdy, kto kiedykolwiek go spróbował. Musicie też wiedzieć, że przyrządzanie ajvaru to prawdziwe wyzwanie, ale to temat na osobny wpis!
Grillowane ryby i owoce morza
Na Bałkanach bardzo często grilluje się ryby. Przede wszystkim morskie, w różnego rodzaju sosach, z których najbardziej znanym jest ten zrobiony z pietruszki, czosnku i soku cytrynowego. Popularne gatunki ryb to np. to brancin (okoń morski) i bakalar (dorsz). Z kolei ryb słodkowodnych spróbujecie w okolicach Jeziora Szkoderskiego – z połowu ryb słyną miejscowości Vranjina i Virpazar. Z menu wybierzcie šaran (karpia) lub grgeč (okonia).
Będąc w Czarnogórze, zwłaszcza w miejscowościach nadmorskich, warto spróbować też grillowanych owoców morza. W wielu restauracjach zamówicie sipa (kałamarnica) lub hobotnica (ośmiornica).
A jeśli kiedyś wybierzecie się ze mną w podróż kulinarną po Czarnogórze, to zabiorę Was na farmę ostryg. Zobaczycie jak się je hoduje, oczyszcza i przyrządza, a potem spróbujecie, jak smakują z białym winem! Pychotka!
Czego jeszcze spróbować w Czarnogórze – lokalne specjały
Czarnogóra, podobnie jak inne kraje, ma swoje lokalne specjały. Podczas pobytu w Czarnogórze koniecznie musicie spróbować takich pyszności jak:
- Njeguški pršut – to wieprzowa szynka, wędzona i suszona tradycyjnymi metodami. Podaje się ją pokrojoną w cieniutkie plasterki. Przypomina nieco inne śródziemnomorskie szybki jak włoska szynka parmeńska czy hiszpańskie serrano, ale jest od nich bardziej aromatyczna. Nazwa szynki pochodzi od górskiej wioski Njeguši, w której wytwarza się te pyszności. Za smak njeguškiego pršuta odpowiada wysokiej jakości mięso, sól morska, bukowe drewno, powietrze z górskich regionów i długi proces suszenia.
- Z gór pochodzi również njeguški sir czyli twardy pełnotłusty ser produkowany z owczego mleka. Idealny do wina! Oczywiście tego z Czarnogóry!
- No a jeśli jesteście w naszych górach, koniecznie spróbujcie njeguškiego steka. To cielęcina zawinięta z pršutem i serem. Tak jak już pisałam – my na Bałkanach uwielbiamy mięso!
No i czas na kajmak. Jeśli kajmak kojarzy Wam się ze słodyczami i Wielkanocą, to musicie spróbować naszego, czarnogórskiego kajmaku, który jest zupełnie inny. To coś pomiędzy serkiem a masłem, czego możecie dodać do grillowanego mięsa, kanapki lub ziemniaków. Kajmak przygotowuje się z niehomogenizowanego i niepasteryzowanego mleka. o konsystencji serka topionego lub masła. Młody kajmak ma delikatny smak, ten bardziej dojrzały jest też bardziej wyrazisty. Obydwa są przepyszne!
Inne lokalne potrawy
Kuchnia bałkańska oprócz mięsa z grilla może zaoferować wiele smacznych dań, które powstały jako połączenie kulinarnych tradycji różnych grup etnicznych zamieszkujących nasz kraj. Tak więc można posmakować dań typowych dla kuchni prawosławnej, orientalnej lub katolickiej, a coraz częściej młode gospodynie tworzą bardzo smaczne potrawy z połączenia wszystkich tradycji naraz!
- Prebranac, czyli zapiekana fasola z cebulą, papryką i przyprawami serwowana w glinianych naczyniach
- Musaka – zapiekanka z ziemniaków i mielonego mięsa z cebulą, w sosie z mleka i jajek. Na pewno znacie ją z greckiej kuchni, jednak na Bałkanach smakuje trochę inaczej.
- Punjene paprike – papryki faszerowane mięsem i ryżem
- Kačamak – to potrawa przypominająca polentę lub mamaligę. To kukurydziana kaszka, gotowana i podawana z ziemniakami i serem. Podaje się ją jako dodatek do mięsa lub osobne danie.
Bałkańskie słodycze
To mój ulubiony temat. Słodycze poprawiają nam nastrój, a więc osobiście uważam, że nasze babcie to musiały bardzo wziąć do serca, tworząc nasze tradycyjne słodycze! Cukru w tych przepisach nie brakuje! Można nawet powiedzieć, że decydując się na skosztowanie naszych słynnych słodyczy, jak np. Baklava lub Tulumbe, ryzykujecie „szok cukrowy”, ale i tak bym się na to pisała, bo rozpływają się w buzi! Dam Wam jedną radę – zamawiajcie te słodycze z „turskom kafom”, czyli gorzką kawą po turecku – sypaną. Kawa zbalansuje ten słodki smak i pomoże wam zwalczyć nadmiar cukru we krwi.
- Priganice – najczęściej podawane na śniadanie, placki lub kuleczki smażone na głębokim tłuszczu i podawane z miodem, dżemem i z domowym serem
- Baklava – bardzo słodkie ciasto z orzechami włoskimi w słodkiej zalewie. Jest popularne na całych Bałkanach, w Grecji, Turcji i w krajach arabskich. Na pewno je znacie, ale na Bałkanach smakuje wyjątkowo!
- Tulumbe – ciastka podobne do pączków, o podłużnym kształcie, w słodkiej zalewie
- Kesten torta – ciasto przygotowane z jadalnych kasztanów
- Krempita – ciasto z cienkim spodem i warstwą kremu o smaku waniliowym
Tu jeszcze mogłabym długo wymieniać, ale najlepiej przyjedźcie sami spróbować!
Zobacz też:
Napoje alkoholowe
Zadaję Ci pytanie: „co pije się na Bałkanach?” Z czego jesteśmy znani? Co o nas słyszałeś? No tak: RAKIJA – po tym nas rozpoznają! Rakija, czyli słynny bałkański bimber, który u nas leczy. Tak jest, jak usiądziesz z starszym człowiekiem i go się zapytasz, to ci powie całą historię o rakiji. Powie Ci i to, że całe swoje życie każdego dnia na czczo pije rakije i że właśnie dlatego tak długo żyje! Robimy ją z wszystkich rodzajów owoców, ale najbardziej znane są poniżej wymienione:
- medenica – z dodatkiem miodu
- šlivovica – ze śliwek
- loza – z winogron
- kajsiovača – z moreli
- višnjivača – z wiśni
- orahovača – z orzechów włoskich
Czarnogórskie wina
Dzięki łagodnemu klimatowi Czarnogóra słynie z produkcji dobrej jakości czerwonego wina. Niedaleko lotniska w Podgoricy znajdują się ogromne winnice Šipčanik Plantaže. Wiedzieliście, że to największe winnice w Europie? Można tu zobaczyć, jak produkowane jest wino i oczywiście – spróbować najlepszych gatunków z Czarnogóry! Warto jednak byście znali te dwa słowa:
- Vranac – czerwone wytrawne
- Krstač – białe wytrawne
Na targu w Budvie znajdziecie też wina owocowe – z malin, truskawek czy jeżyn. Moje ulubione to właśnie jeżynowe – koniecznie musicie go spróbować!
Zapraszamy do Czarnogóry!
Zapraszam Was bardzo na kulinarne wyjazdy do Czarnogóry, które przygotowałam dla Was również w tym roku. Nauczycie się gotować po naszemu, spróbujecie czarnogórskich pyszności i złapiecie bałkański luz, nie tylko w kuchni!
Prijatno! Smacznego! I być może do zobaczenia w Czarnogórze!
Tanja Cieśla-Ilić
P.S. My również zapraszamy Was do Czarnogóry – na wyjazdy grupowe i nowe City Breaki w Budvie, ze zwiedzaniem Kotoru i rejsem po Jeziorze Szkoderskim!
