Najpiękniejsze zabytkowe biblioteki w Europie

“Kto czyta książki, żyje podwójnie” powiedział swego czasu Umberto Eco – pisarz, felietonista, mediewista i zapalony bibliofil. Trudno się z nim nie zgodzić – liczne badania wskazują na wzmożoną pracę wielu obszarów mózgu podczas czytania książek. My dziś zajrzymy nie tyle w głąb światów, w które zapraszają nas książki, lecz do kilku wnętrz, w których są przechowywane. Z okazji Dnia Bibliotekarza przedstawiamy Wam najpiękniejsze i najbardziej spektakularne zabytkowe biblioteki w Europie! Zapraszamy do lektury!

Biblioteka Bodlejańska w Oxfordzie – 180 km półek na książki

Założona w 1602 roku w Oxfodzie biblioteka nosi imię swego założyciela – angielskiego bibliofila i dyplomaty, Thomasa Bodleya. To jedna z najstarszych bibliotek europejskich – księgi zaczęto gromadzić tu już na początku XIX-wieku. Jej ogromne zbiory – ponad 11 milionów woluminów, zajmują aż pięć budynków. To XV-wieczna Biblioteka Księcia Humfrey – najstarsza czytelnia na kampusie, pochodzący z XVII wieku budynek Quadrangle Schools, o wiek młodsze budynki Clarendon i Readcliffe Camera oraz nowoczesna XXI-wieczna Biblioteka Weston. Główne Wejście do Biblioteki Bodlejańskiej wiedzie przez Wieżę Pięciu Zakonów – jedną z najbardziej charakterystycznych budowli w Oxfordzie. Warto też wiedzieć, że od początku swego istnienia biblioteka otrzymuje po 1 egzemplarzu każdej publikacji z terenu Wielkiej Brytanii, czyli tzw. egzemplarz obowiązkowy. 

Zabytkowe wnętrza Biblioteki Bodlejańskiej są też łakomym kąskiem dla filmowców. Oksfordzkie wnętrza “wystąpiły” w sadze o Harrym Potterze, w roli biblioteki Hogwartu. Bibliotekę, tym razem “we własnej osobie”, możemy podziwiać również w serialu “Księga Czarownic”. To ekranizacja książki, której akcja zbudowana jest wokół jednego z bezcennych folio ze zbiorów biblioteki – Bestiariusza Ashmole’a.

La Malatestiana – publiczna biblioteka w Cesenie

W niewielkiej Cesenie, położonej ok. 40 km na południe od Rawenny, znajduje się wyjątkowa XV-wieczna biblioteka, zawdzięczająca swe imię rodowi Malatesta. Zbudowana w 1492 roku przez Dominico Malatesta Novello, stanowiła część kompleksu franciszkańskiego, jednak nadzór nad zbiorami sprawowała gmina. 

Dziś zabytkową salę biblioteczną można podziwiać na pierwszym piętrze budynku. Nad przepięknym wejściem z drzewa orzechowego można zobaczyć słonia (symbol rodu Malatesta) oraz łaciński napis “Elephas indus culices non timet” (“Słoń indyjski nie boi się komarów”). Sala podzielona jest kolumnami na trzy nawy, a wnętrze rozświetla łagodne światło wpadające przez witrażowe okna. Po obydwu stronach stoją ciężkie ławy zwane pluteo – to tu można było czytać bezcenne woluminy. 

W sali naprzeciwko, w tzw. Bibliotece Piusa, można podziwiać zabytkowe kodeksy i rękopisy, a nawet… miniatury dawnych dzieł literackich. W 2005 roku La Malatestiana została wpisane na listę Pamięć Świata UNESCO. 

Klementinum – barokowa perła czeskiej Pragi

Również w 2005 roku, na tą samą listę Pamięć Świata UNESCO, trafiło praskie Klementinum. To kompleks barokowych budynków, położony nieopodal Mostu Karola. Swą nazwę zawdzięcza XI-wiecznej kaplicy św. Klemensa. Z kolei w XVI wieku mieściło się to kolegium jezuickie, a po likwidacji zakonu w XVIII wieku zakonna biblioteka stopniowo zaczęła się przekształcać w coś, co znamy dziś jako Bibliotekę Narodową Republiki Czeskiej. W jej zbiorach znajduje się 6,5 miliona woluminów, w tym średniowieczne kodeksy i bogaty zbiór dzieł slawistycznych. Dodatkowo, od 1935 roku, biblioteka ma prawo do egzemplarza obowiązkowego. 

Co więcej, XVIII-wieczne, barokowe wnętrze biblioteki Klementinum należy do najpiękniejszych na świecie! Sufit biblioteki zdobią freski pędzla Jana Hiebla, przedstawiające jezuickich świętych i patronów uczelni. Zobaczyć tu można również niezwykłą kolekcję globusów i zegarów astronomicznych. 

Biblioteka Klementinum pojawiła się również na kartach jednego z opowiadań Jorge’a Luisa Borgesa. W “Tajemniczym cudzie” główny bohater śni o poszukiwaniach Boga na kartach książek zgromadzonych w praskiej bibliotece.  

Biblioteka Trinity College w Dublinie

Kolejna z bibliotek na Liście Pamięć Świata UNESCO to biblioteka stanowiąca część Kolegium Trójcy Świętej w Dublinie. Jej najstarsza część, wypełniona po sufit księgami, XVIII-wieczna Długa Sala, to bezsprzecznie to jedna z najpiękniejszych bibliotek na świecie! Samo Trinity College założyła Elżbieta I Tudor, aby “nieco ucywilizować Irlandczyków”. Po 400 latach w zbiorach Kolegium znajduje się najcenniejszy zabytek Irlandii – Księga z Kells oraz ponad 6 milionów egzemplarzy książek, czasopism, rękopisów, map itp. 

O Bibliotece Trinity College pisaliśmy już tutaj, więc nie będziemy się powtarzać 🙂

Biblioteca Joanina w Coimbrze – pod ochroną nietoperzy

W samym sercu uniwersytetu w portugalskiej Coimbrze znajduje się Biblioteka Joanina, nosząca imię króla Jana V. Zdobione złotem barokowe wnętrza podzielone są na trzy sale i stanowią dom dla ponad 300 tysięcy woluminów, w tym ogromnej kolekcji pism starotestamentowych. Ogromne regały z egzotycznego drewna (pochodzącego głównie z Brazylii) wspaniale komponują się z sufitem malowanym przez portugalskich mistrzów. Co ciekawe – jest to jedna z dwóch bibliotek na świecie (obok biblioteki w Pałacu w Mafrze, również w Portugalii), w której książki chronione są przez… nietoperze! Mają one chronić zbiory przed różnego rodzaju molami i innego rodzaju insektami żywiącymi się papierem. Każdego dnia po zamknięciu biblioteki zbiory są przykrywane specjalnymi skórzanymi płachtami, by nietoperze mogły swobodnie polować. Rano płachty oraz “pozostałości” po nietoperzach są sprzątane. 

Biblioteka w Escorial – na przekór inkwizycji

Znajdujący się pod Madrytem kompleks klasztorno-pałacowy El Escorial należy do najbardziej imponujących budowli w Hiszpanii. Częścią kompleksu jest też niezwykła biblioteka. Choć znajdująca się tu kolekcja została kilkukrotnie zdziesiątkowana (w tym przez pożar w 1671 roku), w Escorial nadal znajdują się bezcenne woluminy. Co więcej, lokalna legenda głosi, że od 1616 roku biblioteka, do której dostęp miało jedynie 5 mnichów, mogła posiadać księgi zakazane przez świętą inkwizycję.  

Przepiękne freski na sklepieniu biblioteki przedstawiają alegorie siedmiu sztuk wyzwolonych: retoryki, dialektyki, muzyki, gramatyki, arytmetyki, geometrii i astronomii. Ciekawostką jest też fakt, że woluminy stoją tu “odwrotnie” – krawędziami na zewnątrz. Podobno po to, by papier mógł oddychać. 

Benedyktyńska biblioteka w Admont – biblioteka w sercu Alp

Wśród alpejskich szczytów, w miasteczku Admont, znajduje się najpiękniejsza z austriackich bibliotek. Zwana “ósmym cudem świata” biblioteka powstała jako przyklasztorny księgozbiór, który zaczęto gromadzić tuż po założeniu opactw , w XI wieku. Oszałamiające barokowe wnętrze, to idealna symfonia architektury, malarstwa, rzeźby i symboliki. Przenikające się kolory fresków, blask złoceń i oślepiająca biel ścian zgodnie z założeniem architekta – Józefa Huebera miały stopić się w jeden piękny obiekt. Nic więc dziwnego, że biblioteka w opactwie Admont uważana jest za prawdziwą perłę baroku. Wspaniałe wnętrza mieszczą też największy na świecie zbiór publikacji klasztornych. 

Jeśli podoba Wam się idea wyprawy literackim szlakiem, zapraszamy do kontaktu z naszym Działem Grupowym! Na pewno wspólnie wymyślimy fajną trasę!