Piazza del Popolo. Wizytówka północnego Rzymu

Zlokalizowany po północnej stronie włoskiej stolicy, elegancki “Plac Ludowy” to jeden z najpiękniejszych i najbardziej znanych placów w Wiecznym Mieście. Tu kierują swe kroki miłośnicy Caravaggia, tutaj przybywają filmowcy ze swoimi ekipami, by na reprezentacyjnym placu kręcić filmy i seriale. Dziś mamy dla Was kilka ciekawostek o Piazza del Popolo w Rzymie – zapraszamy do lektury!

Rzymska brama miejska

Część miasta, w której położony jest dzisiejszy Plac Popolo, w czasach aureliańskich nosiła nazwę Porta Flaminia. To tu znajdowała się jedna z osiemnastu miejskich bram i to tędy wjeżdżali do miasta przybysze z północy. Byli wśród nich cesarze, handlarze, biskupi i skromni księża, między innymi Marcin Luter, który w 1510 roku przybył do Wiecznego Miasta. Ponoć po przejściu przez bramę miasta (która nosiła już wtedy nazwę Porta del Popolo) padł na kolana dziękując Bogu za szczęśliwe zakończenie pielgrzymki. Luter zamieszkał w klasztorze augustianów, sąsiadującym z kościołem Santa Maria del Popolo. 

W czasie, gdy Marcin Luter odwiedził Rzym, Piazza del Popolo był bagnistym skrawkiem ziemi, przemierzanym przez setki pieszych i konnych powozów dziennie. W 1860 roku zapadła decyzja o modernizacji placu według projektu Jacopo da Vignola, zaś w 1589 roku na placu stanął egipski obelisk Flaminio, który możemy podziwiać do dzisiaj. To obelisk sprowadzony do Rzymu z egipskiego Heliopolis przez Oktawiana Augusta już w 10 roku p.n.e. Przez kilkanaście stuleci można było go podziwiać na Circus Maximus, do momentu gdy Papież Sykstus zadecydował o przeniesieniu obelisku właśnie na Piazza del Popolo. 

Wjazd Krystyny Wazówny do Rzymu

Ważną datą w historii Piazza del Popolo był rok 1655. Wtedy to w Rzymie miała się pojawić Krystyna Wazówna. Krystyna była córką jednego z największych wrogów Watykanu – szwedzkiego króla Gustawa II Adolfa Wazy. W wieku zaledwie 18 lat Krystyna odziedziczyła po ojcu tron, jednak wkrótce abdykowała. Powodów było wiele – niechęć do zamążpójścia i do zarządzania krajem oraz… chęć zmiany wiary. Krystyna – córka protestanta, postanowiła bowiem przejść na katolicyzm. Dla Watykanu było to ogromne zwycięstwo polityczne! Sama Krystyna była zresztą bardzo barwną postacią, której życie nie do końca licowało z chrześcijańskimi cnotami, ale to już materiał na zupełnie inny wpis!

Wróćmy jednak na Plac Popolo – ponieważ świeżo nawrócona Szwedka przybywała do Rzymu z północy, papież Aleksander VII zlecił przebudowę placu. Miejsce miało stać się nową wizytówką miasta, za projekt zabrał się więc Bernini. Wkrótce na Piazza del Popolo stanęły dwa bliźniacze barokowe kościoły, a wieńczący plac trójząb ulic zapraszał przybyszów w głąb miasta. 

Swój dzisiejszy półkolisty kształt Piazza del Popolo zawdzięcza Giuseppe Valadierowi, który w 1822 roku podjął się kolejnej modernizacji. Z dwóch stron plac zamknęły fontanny, a przy podstawie obelisku pojawiły się lwy, które strzegą go do dziś. 

Kościoły przy Piazza del Popolo

Przy placu Popolo znajdują się aż trzy kościoły – wszystkie poświęcone Matce Boskiej. Dwie charakterystyczne bliźniacze świątynie to kościoły Santa Maria dei Miracoli (poświęcony Matce Boskiej Cudownej) oraz Santa Maria in Montesanto (dedykowany Madonnie z Góry Karmel). W obydwu kościołach znajdują się cudowne wizerunki Matki Boskiej. Jeśli dobrze się przyjrzycie, dostrzeżecie, że świątynie choć z pozoru identyczne, różnią się od siebie. Ich sylwetki, wzorowane na rzymskim Panteonie i Bazylice św. Piotra, w sposób doskonały domykają perspektywę placu. 

Z kolei najbardziej znaną świątynią na placu jest średniowieczny kościół Santa Maria del Popolo o niepozornej fasadzie i bogato zdobionym, barokowym wnętrzu. To właśnie tutaj możecie zobaczyć freski Pinturicchia oraz słynną Kaplicę Chigi, zaprojektowaną przez samego Rafaela. To tutaj kierują swoje kroki miłośnicy kunsztu Caravaggia, którzy pragną zobaczyć dwa z jego cennych płócien, bowiem “Nawrócenie św. Pawła” oraz “Męczeństwo św. Piotra” zdobią Kaplicę Cerasich.

Kilka ciekawostek o Piazza del Popolo w Rzymie

Co jeszcze warto wiedzieć o samym Placu i znajdujących się tu budowlach?

• Ze wzniesionym w 1099 roku Kościołem Santa Maria del Popolo wiąże się jedna z miejskich legend. Ponoć w miejscu, w którym dziś stoi świątynia, tuż przy bramie wjazdowej do miasta, znajdował się grób Nerona. W miejscu jego spoczynku wyrósł orzech, w którym uwięziona została dusza przeklętego cesarza. Podczas gdy Neron straszył wjeżdżających do Rzymu, papież Paschalis II nakazał modlitwy. Nie przyniosły one jednak żadnego skutku! Wtedy we śnie papieżowi objawiła się Matka Boska, polecając ścięcie drzewa i postawienie w jego miejscu kościoła. I tak zbudowano tu kaplicę, sfinansowaną z datków mieszczan – dlatego otrzymała ona nazwę Santa Maria del Popolo – Matki Boskiej Wszystkich Ludzi. 
• Inna wersja tej historii mówi, że choć nazwa Piazza del Popolo oznacza dokładnie “Plac Ludowy”, to nazwa tego miejsca nazwa pochodzi od topoli, w miejscu której zbudowano świątynię. Łacińskie słowo populus oznacza bowiem również topolę, od której nazwę wziął najpierw kościół, a potem plac. Pierwsze wytłumaczenie nazwy jest jednak bardziej prawdopodobne. 
• Piazza del Popolo przez długi czas był miejscem publicznych egzekucji. Ostatnia z nich odbyła się w 1826 roku. 

Piazza del Popolo w (pop)kulturze

Piękno neoklasycystycznego rzymskiego placu natchnęło też kilku artystów z różnych dziedzin sztuki 🙂

• W 1707 roku w kościele Santa Maria in Montesanto Haendel skomponował „Nieszpory Matki Bożej z Góry Karmel”. 
• Aleksander Gierymski, który przez kilka lat mieszkał w Rzymie, namalował kilka obrazów przedstawiających Piazza del Popolo.
• Tradycyjnie spojrzymy też na srebrny ekran. Piazza Popolo pojawił się w wielu filmach – m.in. w “Rzymskich Wakacjach”. Jednak znaczącą rolę plac “odegrał” w ekranizacji książki Dana Browna. W “Aniołach i Demonach” niebagatelną rolę odegrała Kaplica Chigi i jej charakterystyczne grobowce w kształcie piramid. 

A jeśli macie ochotę wybrać się do Rzymu, to pamiętajcie, że przez cały rok organizujemy city breaki w Wiecznym Mieście 🙂