Panettone. Włoska babka bożonarodzeniowa

W czasie, gdy w Polsce pieczemy pierniczki i makowce, we Włoszech trwa sezon na panettone. Włoska babka drożdżowa, pochodząca z Mediolanu przypomina nieco puszyste babki wypiekane u nas w okresie wielkanocnym, jednak ma niepowtarzalną, nieco porowatą strukturę. Czym charakteryzuje się dobra babka panettone i jaka jest jej historia? Zapraszamy do lektury!

Ciasto z tekturki

Panettone to tradycyjne ciasto świąteczne, pochodzące z Mediolanu, które Włosi jedzą w czasie Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Przypomina trochę naszą babkę drożdżową, ale proces wypieku jest długi i dość skomplikowany, bowiem ciasto musi wyrastać aż dwukrotnie, aby nabrać odpowiedniej konsystencji i puszystości. Poza tym, do panettone należy użyć specjalnej formy, dzięki której babka uzyska swój niepowtarzalny kształt. Co ciekawe, najpopularniejsza forma do panettone zrobiona jest z… papieru, dzięki czemu łatwo można z niej wyciągnąć ciasto. Pomysłodawcą formy do panettone był Angelo Motta – mediolański cukiernik i założyciel jednej z największych włoskich firm związanych z wypiekiem ciast oraz wytwarzaniem akcesoriów baristycznych. To właśnie on, w latach dwudziestych XIX wieku, włożył do zwykłej formy do pieczenia wysokie boczne tekturki i tak powstała forma do panettone. Przez długi czas też słowo motta było praktycznie synonimem babki panettone, a ciasto zapakowane w przepiękne kartoniki sprzedawano nie tylko w Mediolanie, ale w całych Włoszech. Po dzień dzisiejszy już trzecie pokolenie rodziny Motta produkuje jedne z najlepszych panettone, jakie można kupić w całych Włoszech.

Tradycyjna babka panettone

Oczywiście słynne baby, niemal jak wszystko we Włoszech, wywodzą się z czasów Imperium Rzymskiego. Wtedy to spożywano słodki, miodowy chleb zaczynowy. Samo słowo “panettone” pochodzi od włoskiego “panetto”, które oznacza mały bochenek chleba. Natomiast przyrostek “-one” zmienia znaczenie słowa i mały chleb staje się dużym chlebem 🙂

Tradycyjne panettone nadziewane jest kandyzowaną pomarańczową i cytrynową skórką oraz rodzynkami. Jednak obecnie można kupić też babkę z czekoladą, z bakaliami i z najróżniejszym nadzieniem – wersji jest bez liku! Pięknie zapakowane panettone często są prezentem gwiazdkowym, zwłaszcza, jeśli udajemy się do kogoś z wizytą w czasie świątecznym. 

Legenda o sokolniku i córce piekarza

O tym jak powstała babka panettone mówi kilka legend. Jedna z tych najpopularniejszych jest związana z historią miłosną włoskiego sokolnika Ughetto degli Atellani i Adalgisie, córki biednego piekarza. Dobrze sytuowana rodzina Ughetto nie zgadzała się na ślub syna (i tym samym mezalians) z ukochaną. Jednak Ughetto, który darzył Adalgisie wielką miłością, przebrał się za piekarza i zatrudnił w piekarni jej ojca. Pewnego dnia sprzedał swoje sokoły, a za uzyskane pieniądze kupił masło i cukier, które dodał do ciasta, aby podarować je ukochanej. Tak powstał słodki chleb, który przypadł do gustu nie tylko Adalgisie, ale też wielu innym osobom. Od tej pory piekarnia zaczęła się bogacić, bo każdy chciał spróbować takiego niecodziennego przysmaku. Tuż przed samymi Świętami Bożego Narodzenia Ughetto postanowił dodać do swojego słodkiego chleba rodzynek i kandyzowanych skórek. Okazało się to strzałem w dziesiątkę – absolutnie każdy chciał spróbować nowego wypieku! Sprzedaż przerosła wszelkie oczekiwania, a piekarnia i rodzina Adalgisy wzbogaciła się tak bardzo, że rodzina Ughetto zezwoliła na ślub. Odtąd młoda para żyła długo, słodko i szczęśliwie, a dzięki ich miłości do dziś możemy cieszyć się smakiem panettone.

Bożonarodzeniowa uczta księcia Mediolanu i pomocnik kucharza

Inna legenda mówi, że panettone powstało w XV wieku na dworze księcia Mediolanu Ludovico il Moro, który wydał wspaniałą bożonarodzeniową ucztę. Jego nadworny kucharz spisał się rewelacyjnie, podając wyśmienite potrawy. Jednak zanim nadszedł czas podawania deseru, okazało się, że kucharz zajęty romansowaniem z księżną doszczętnie spalił ciasto. Kucharz wpadł w panikę, gdyż książę był znany ze swej porywczej natury. Na dodatek jedyne co zostało w kuchni to resztki ciasta, trochę rodzynek i skórki pomarańczy. Z pomocą kucharzowi przyszedł pomywacz imieniem Tony, który wymieszał ciasto z rodzynkami i skórką pomarańczy, dodał do niego cukier i masło, a na koniec całą miksturę wrzucił do okrągłych garnków i wsadził do pieca. Zrozpaczony kucharz podał deser na stół i sam uciekł do kuchni. Po chwili okazało się, że ciasto wzbudziło niebywały entuzjazm wśród książęcych gości, a sam książę wezwał do siebie kucharza, aby mu pogratulować. Kucharz jednak był na tyle uczciwy, że przyznał że ciasto to dzieło Tonego (czyli po włosku “pane di Tony”). I tak pyszna drożdżowa babka zyskała nazwę panettone, na cześć pomocnika książęcego kucharza.

Kiedy i jak jeść panettone?

Włosi jedzą panettone obowiązkowo przez cały okres Bożego Narodzenia, aż do święta Befany, które przypada 6 stycznia. Panettone można jeść o każdej porze dnia. Po śniadaniu lub jako śniadanie, po obiedzie jako deser, a nawet na kolację. Babkę można zjeść “bez niczego”, ale często do ciasta podaje się krem z serka mascarpone, na który składa się serek mascarpone zmiksowany ze śmietanką kremówką, dużą ilością cukru pudru i odrobiną cytryny. Babka panettone smakuje wyśmienicie w towarzystwie kawy i / lub wina deserowego, w zależności od pory dnia. Niezależnie o jakiej porze będziecie jeść panettone, pamiętajcie, że nie można odkroić kopuły i zjeść jej samemu – zgodnie z przesądem, przynosi to pecha. Tak więc nie ma co ryzykować – pokrójcie ciasto zgodnie ze sztuką i buon appetito!

Od jakiegoś czasu panettone można kupić też w wielu polskich sklepach, zwłaszcza w okresach świątecznych. Jednak gwarantujemy, że najlepiej smakuje świeża babka z mediolańskiej cukierni, dlatego zapraszamy Was na nasze city breaki w Mediolanie 🙂