Żelazna Dama Paryża. Ciekawostki o Wieży Eiffla

W tym roku najsłynniejsza wieża świata obchodzi swoje 135 urodziny. Przed nadchodzącą olimpiadą, władze Paryża postanowiły odświeżyć nieco najważniejsze zabytki, jednak odbywają się protesty, że przeznaczono na ten cel zbyt małe środki. W centrum wydarzeń znajduje się oczywiście ona – Żelazna Dama Paryża, niezrównana Wieża Eiffla! To czwarta najchętniej odwiedzana atrakcja turystyczna Francji (po Disneylandzie, Luwrze i Wersalu), nic więc dziwnego, że musi być w idealnym stanie. Jeśli możecie, wybierzcie się koniecznie do Paryża, by ją zobaczyć. Jeśli nie – dziś mamy dla Was ciekawostki o Wieży Eiffla – zapraszamy do lektury! 

Wieża (nie) Eiffla!

Choć najsłynniejsza wieża świata nosi dziś imię francuskiego architekta, to w rzeczywistości pomysłodawcami konstrukcji byli dwaj pracownicy Gustave’a Eiffela – Maurice Koechlin i Émile Nouguier. Co więcej – nasz Gustave początkowo w ogóle nie aprobował projektu! Do ”podrasowania” projektu zatrudniono niejakiego Stephena Sauvestre’a, który za 3% wartości konstrukcji miał dostosować wieżę do panujących gustów. 18 września 1884 roku trzej panowie złożyli wniosek w urzędzie patentowym, a projekt został przedstawiony szerszej publice. Skąd więc przekonanie, że to Gustave Eiffel jest konstruktorem wieży? Jeszcze tego samego roku nasz architekt odkupił prawa autorskie od swoich pracowników (co kosztowało go 2% wartości wieży dla każdego z nich). Projekt został jeszcze dopracowany i w efekcie – wybrany do realizacji na Wystawę Światową. I tak unieśmiertelnił nazwisko Eiffela! Warto też wiedzieć, że Maurice Koechlin nadzorował budowę wieży. 

Ciekawostki o Wieży Eiffla

Co powinniście wiedzieć o słynnej Wieży?

• Budowę Wieży Eiffla ukończono w 1889 roku, w setną rocznicę Rewolucji Francuskiej, którą miała upamiętniać. Dokładnie 31 marca 1889 roku Gustave Eiffel zawiesił na Wieży francuską flagę. Oczywiście, jako element paryskiej Wystawy Światowej, miała demonstrować możliwości techniczne XIX-wiecznej inżynierii. 
• Technicznie rzecz biorąc Wieża Eiffla to nitowana konstrukcja kratowa. Metal poddano specjalnym procesom obróbki, które sprawiły, że konstrukcja jest odporna na korozję i na rozciąganie. Z kolei sam metal musiał być dość miękki – wszystko po to, by można było wywiercić w nim miliony otworów na spajające konstrukcję nity. 
• W momencie powstania była najwyższą budowlą na świecie i do dziś jest najwyższą budowlą w Paryżu. 
• Wieża Eiffla stoi na tzw. Polach Marsowych – to jedna ze 107 lokalizacji, którą ostatecznie wybrano przed Wystawą Światową. 
• W 1991 roku Wieża Eiffla została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. 

Wieża Eiffla w liczbach

Oto liczbowe ciekawostki o Wieży Eiffla:

• Wysokość Wieży Eiffla zmieniała się na przestrzeni czasów, a wszystko za sprawą ciepła oraz montowanych na szczycie masztów telewizyjnych. W zależności od pory roku i temperatury, wysokość konstrukcji zmienia się nawet o 18 cm! Oficjalna wysokość “Żelaznej Damy” od 2020 roku wynosi 330 metrów (wraz z anteną). 
• Na Wieży Eiffla znajdują się trzy tarasy widokowe na wysokościach 57,63 m, 115,73 m i 276,13 m. Na sam szczyt Wieży Eiffla wiedzie aż 1665 stopni od ziemi do góry, jednak ze względów bezpieczeństwa dla turystów udostępnione są jedynie schody do drugiego tarasu, a na trzeci, najwyższy poziom można dostać się jedynie windą.
• Wieża Eiffla wspiera się na czterech podstawach o bokach długości 25 m. Zajmuje obszar kwadratu o boku 125 m. 
• “Żelazna Dama” nie należy do najlżejszych. Konstrukcja waży ok. 7300 ton, a jeśli “dorzucić” do tego betonowe podstawy, jej waga przekroczy 10.000 ton. 
• Wieża trochę się kołysze pod wpływem wiatru – największa odnotowana amplituda to 9 cm w 1999 roku.
• Na konstrukcję składa się 18 038 metalowych części, spojonych ok. 2,5 milionami nitów.
• Od momentu otwarcia Wieżę Eiffla odwiedziło ponad 300 milionów osób!

Trudne początki „Żelaznej Damy”

Nie ma wątpliwości, że Wieża Eiffla jest symbolem francuskiej stolicy, jednak nie od początku cieszyła się uznaniem!

• W założeniu “Żelazna Dama” była budowlą tymczasową – miała zostać rozebrana po 20 latach. Jednak Gustave Eiffel robił wszystko by do tego nie dopuścić! Założył na szczycie wieży laboratorium aerodynamiczne i meteorologiczne, jednak dopiero umieszczenie na konstrukcji telegrafu bezprzewodowego ocaliło ją przed rozbiórką. W czasie I Wojny Światowej Wieża zastąpiła… gołębie pocztowe i stała się pełnoprawnym centrum komunikacyjnym. 
• Początkowo Wieża Eiffla spotkała się nie tylko z niezadowoleniem mieszkańców, ale również z aktywnymi protestami. „Nieudana latarnia”, „Rura fabryczna” czy „szkielet dzwonnicy” to tylko kilka obraźliwych określeń, którymi chętnie obrzucano żelazną konstrukcję. Budowla bulwersowała nie tylko mieszczan, ale też artystów. Pisarz Guy de Maupassant zwykł mawiać, że jada w restauracji na Wieży Eiffla tylko i wyłącznie dlatego, że to jedyne miejsce, z którego nie widać samej wieży. 
• Budowa Wieży kosztowała 7,8 miliona franków, co oznacza, że przekroczono budżet (planowany na 3 miliony) ponad 2,5-krotnie. Na szczęście inwestycja szybko się zwróciła dzięki turystom – już w ciągu pierwszych 5 miesięcy od otwarcia zwróciło się 75% kosztów. 

Inne ciekawostki o Wieży Eiffla

• Pod pierwszym balkonem Wieży Eiffla, we wszystkich jej czterech częściach, wyryte są nazwiska siedemdziesięciu dwóch naukowców, inżynierów i przemysłowców. To pomysł Gustawa Eiffla na uczczenie ludzi nauki, ale co ciekawe… w tym zacnym gronie nie znalazła się żadna kobieta! Kto znalazł się na liście? Możecie sprawdzić na Wikipedii. 
• Na najwyższej kondygnacji znajduje się niewielki apartament, w którym Gustave Eiffel miał zwyczaj podejmować swoich gości. Oprócz tego na II poziomie mieści się restauracja, a na III – bar. 
• W 1994 roku Hitler nakazał zburzyć wieżę i zrównać miasto z ziemią, jednak ostatni gubernator okupowanego Paryża, Dietrich von Choltitz, nie posłuchał rozkazu.  
• W 1923 roku niejaki Pierre Labric wygrał zakład zjeżdżając na rowerze z Wieży Eiffla. Za swój wyczyn został aresztowany. 
• W Paryżu regularnie organizowany jest “Wyścig Pionowy”, podczas którego kilkudziesięciu sportowców z całego świata stara się jak najszybciej pokonać schody wiodące na szczyt Wieży. Wśród panów rekordzistą jest Polak – Piotr Łobodziński, który w niecałe 8 minut pokonał wszystkie 1665 stopni! Palmę pierwszeństwa wśród pań dzierży Australijka, Suzy Walsham, która pokonała ten sam dystans w niecałe 10 minut. 
• Wieża Eiffla należy do najchętniej kopiowanych budowli świata – jej odpowiedniki znajdziecie m.in. w Tokio i w Pradze, na Wzgórzu Petřín. 

I jeszcze jeden rekord!

11 kwietnia 2024 lekkoatletka Anouk Garnier wspięła się na linie na II piętro Wieży Eiffla. Pokonała wysokość 110 metrów w 18 minut, ustanawiając tym samym nowy rekord świata we wspinaczce po linie, zarówno wśród kobiet, jak i wśród mężczyzn! Celem Anouk było zebranie pieniędzy na Ligę Walki z Rakiem. Anouk Garnier będzie też jedną z osób, które poniosą ogień olimpijski na igrzyska w Paryżu.

A na koniec tradycyjnie zapraszamy na nasze City Breaki w Paryżu 🙂 Będzie szansa, by poznać więcej faktów i kolejne ciekawostki o Wieży Eiffla!