Wszystkie kolory światła. Muzeum Neonów w Warszawie

Otwarte w 2012 roku Muzeum Neonów na warszawskiej Pradze jest z jednym z najbardziej oryginalnych muzeów w kraju. Z pewnością niesamowicie kolorowe neony tworzą też jedno z najbardziej instagramowych miejsc w polskiej stolicy. W lipcu zeszłego roku nasza Basia z Działu Grupowego miała okazję odwiedzić to nietypowe miejsce. Czy jej się podobało? Sprawdźcie sami!

Kolorowa Praga

Od jakiegoś czasu warszawska Praga przeżywa prawdziwy renesans. Coraz więcej budynków poddawanych jest rewitalizacji, pojawiają się ciekawe murale, projekty społeczne, knajpki i miejsca. Nie inaczej jest na Kamionku – w dzielnicy, której historia rozpoczęła się w 1899 roku wraz z utworzeniem tu manufaktury lniano-jutowej. W okresie międzywojennym na tych terenach funkcjonowała fabryka amunicji “Pocisk”, a po wojnie – Warszawska Fabryka Motocykli, w której produkowano kultowe “Osy”. Ostatnie 10 lat to czas Soho Factory – postindustrialnej inicjatywy, której nazwa inspirowana była nowojorskim Soho. 

Dawne budynki fabryczne pięknie odrestaurowano – wyszorowano, wypucowano, dosztukowano i odbudowano. Chyba nawet troszkę za bardzo, bo choć uwielbiam postindustrialne dzielnice, to nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że całemu kwartałowi jakby brakuje duszy. Może po prostu mieliśmy słaby “timing” (dzień powszedni, przed południem, w czasie pandemii), ale warszawskie Soho wydało mi się puste i wyludnione. To, co jednak mnie urzekło, to wszechobecne neony. Trzeba przyznać, że świetlne reklamy, stanowiące część ekspozycji Muzeum, po osadzeniu w przestrzeni miejskiej nabierają życia! 

Muzeum Neonów w Warszawie

Najciekawszym miejscem w Soho Factory jest oczywiście Muzeum Neonów. Celem placówki jest dokumentacja i ochrona powojennych reklam świetlnych. Zgromadzono tutaj ok. 200 eksponatów z różnych polskich miast, a także z krajów dawnego Bloku Wschodniego. Na stałą wystawę składa się ok. 100 eksponatów. 

Zwiedzanie zaczynamy od historii reklamy świetlnej w pigułce przedstawionej na kilku posterach w dwóch językach. Dowiemy się co nieco o sztuce tworzenia reklam świetlnych, o różnicach pomiędzy neonami z lat 50., 60. i 70., a także o dziejach neonów w PRLu. Wchodząc na wystawę będziemy już wiedzieć, że polskie neony wyróżniały się na tle innych przede wszystkim designem i funkcjonalnością. Często ich autorami byli uznani polscy graficy, a neony były nie tylko efektowną reklamą, a często wyszukaną wizytówką. 

Wszystkie kolory światła

Zerkamy jeszcze szybko na neony w sklepiku. Jeśli kiedyś doczekam się wymarzonego loftu, z pewnością znajdzie się w nim miejsce dla karmelowej literki B 😉 Wchodzimy do zaciemnionych sal, w których z każdej strony mrugają do nas neony. Wielki napis BERLIN z literami o nieco cyrkowej estetyce, szyld z restauracji SZANGHAJ, smukłe jaskółki Mody Polskiej… Wesoło mruga neon Kina Tęcza – oczywiście we wszystkich kolorach tęczy. 🙂 Z przyjemnością odkrywamy misia z kultowego poznańskiego sklepu MiMa. Niemal każdy mieszkaniec Poznania urodzony w latach 80. kojarzy ten jeżycki sklep – dostępne tu zabawki rozbudzały wyobraźnię dzieciaków z całego miasta. Co więcej, kolega akurat mieszkał kilka ulic dalej, więc wkraczamy na niebezpiecznie sentymentalny grunt! 😉 Robimy mnóstwo pamiątkowych fotek, tylko po to, żeby zaraz utknąć na małą sesję pod napisem JAŚ i MAŁGOSIA 🙂 Jeśli dobrze poszukacie, znajdziecie też szyld… BIEDRONKI!

Niemal wszystkie neony są opisane, jeśli oczywiście wiadomo o nich coś więcej. Niektóre są w kiepskim stanie, widać, że sporo przeszły. Inne, wspaniale zachowane, świecą z całej siły. Spędzamy przyjemnie jakąś godzinkę podziwiając neony, śmiejąc się i robiąc kolorowe zdjęcia. Wizytę kończymy projekcją dokumentu o historii tworzenia neonów. 

Ciekawostki o neonie

W muzeum dowiecie się też kilku ciekawych rzeczy na temat samego neonu. Na przykład takich:

• Neon jest gazem szlachetnym z grupy helowców. Nazwa pierwiastka pochodzi z greki, a konkretnie od słowa “neos” czyli “nowy”. Neon jest czwartym najczęściej występującym pierwiastkiem na świecie. 
• Twórcy reklam świetlnych terminem “neon” określają wszystkie gazy szlachetne (oraz ich mieszanki) służące do wytworzenia szyldu.
• Wzbudzone gazy szlachetne są odpowiedzialne również za zjawisko… zorzy polarnej. 
• Neonowe reklamy mogą mieć wiele kolorów. Zależą one od użytego gazu, koloru rurki oraz od tzw. luminoforu, czyli związku chemicznego o odpowiednich właściwościach fluorescencyjnych. 

Miło jest pomyśleć o neonach jako o zorzy polarnej zamkniętej w szklanej rurce, prawda?  🙂

Krótka historia neonów

Czy wiedzieliście, że “neonizacja” miast była starannie przemyślana? Kolorowe wizytówki projektowano tak, by harmonijnie wpisywały się w miejską przestrzeń. Był to rodzaj sztuki użytkowej, a jej twórców obowiązywał szereg zasad dotyczących liternictwa, kolorystyki i formy. 

Więcej o historii świecących rurek i ich twórcach przeczytacie też na stronie Muzeum Neonów. Ale gwarantuję Wam, że znacznie przyjemniej jest usiąść na jednym ze starych kinowych siedzeń i obejrzeć filmik! My wprawdzie zostawiliśmy projekcję na koniec wizyty, ale Wam polecam od niej zacząć – zupełnie inaczej patrzy się na kolorowe rurki znając ich historię!

Akcja Renowacja!

Muzeum Neonów to jednak nie tylko przyciągająca oko wystawa! To też ludzie, którzy postawili sobie za cel przywrócenie neonów w przestrzeni miejskiej. W dobie agresywnych reklam LEDowych, mrugających ekranów i atakujących zewsząd reklam wizualnych, pięknie wykonane neony stanowią miłą odmianę. Neony (te odnowione i te zaprojektowane współcześnie) powoli wracają na ulice polskich miast, tworząc miejsce na dyskusje o reklamie, przestrzeni miejskiej i sztuce. Ja jestem na TAK!